Buurten als werkwoord

Buurten (buurtte, heeft gebuurt): gewoon, zonder afspraak, zonder doel even bij elkaar binnen lopen. Dat doen we te weinig. Teken des tijds? Druk-druk-druk, auto, tv. Het is ook niet vanzelfsprekend in een gemeente met meer inwijkelingen dan generatie-inwoners. We kennen nauwelijks wie naast ons woont. We gaan op zomeravonden niet meer op de stoep zitten. Onze voor- én achterdeur zijn op slot.[1]

 

We moeten dus weer buurten maken: een buurtgevoel, een buurtcultuur scheppen. Een vijftigtal buurtcomités werken daaraan. Ook verenigingen, en gemeentediensten. Of gewoon enkele buren zelf.

 

Een buurtcomité organiseert een of een paar buurtfeesten per jaar en krijgt daarvoor een subsidie van de gemeente. Dat is waar, maar onvolledig. Ten eerste is het feest geen doel, maar een middel. Ten tweede doen veel comités nog meer. En ze kunnen nog meer doen. Op eigen kracht en met de steun van de gemeentelijke overheid, d.i. bestuur en diensten.

 

[1] Eddy Van Tilt, Is de achterdeur op slot: pleidooi voor een cultuur van de ontmoeting, Kapellen, Pelckmans, 1995.

Buurtfeesten

Waarom feesten we?

 Buurtcomités organiseren feesten voor de ontmoeting:

  • kennismaken met nieuwkomers
  • weerzien, bijpraten na de donkere maanden of na de zomervakantie

 en vooral

  •  contact houden tussen de feesten in
  •  andere initiatieven in gang zetten

Hoe feesten we?

De comités zijn bij de aanvang meestal vrouwen, mannen, koppels die elkaar op een of andere manier al een beetje hebben leren kennen, dikwijls aan de schoolpoort van hun kinderen. Ze leiden het drukke beroeps-, verenigings- en vrijetijdsbestaan van hun generatie. Toch investeren ze ook graag in het buurtleven.

 

“Iedereen” uit de buurt is uitgenodigd. Toch blijft de opkomst nogal eens beperkt tot mensen van dezelfde leeftijdscategorie en met dezelfde levensstijl. Veel comités doen pogingen om zo veel en zo breed mogelijk te werven, onder meer door persoonlijk aan te spreken.

 

De feesten nemen in de regel de vorm aan van iets drinken en eten van receptie over barbecue tot een heuse maaltijd. Al dan niet kostendekkend te betalen door de deelnemers. De subsidie van de gemeente dekt de aankoop van een elementair hapje en tapje. Zelfgebakken taart en andere potluck vullen aan. De laatste jaren hebben kip en/of frietkramen hun intrede gedaan. Meestal zijn de comitéleden foeriers, koks en afwassers.

 

Naast aanschuiven-aan-het-banket en een-praatje-slaan, voorzien vele buurtcomités in randactiviteiten, vooral voor kinderen.

 

Kinderen en jongeren hoeven niet noodzakelijk afgezonderd te worden. Ze kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan een gezamenlijke activiteit, zoals een quiz over de buurt, een geef- of ruilmarktje, een repair hoekje, aanbod van uitleengerief.

 

Buurtfeesten vinden plaats op het trottoir, op een pleintje, gewoon op straat. Meestal dankzij nadarafsluitingen van de gemeente. Sommige buurten hebben meer geluk dan andere, bv. terrein van een jeugdbeweging, een sportclub of een school. In straten met doorgaand verkeer is het moeilijker.

 

Seizoenen en dagen kunnen de buurtcomités best zelf bepalen. De gebruikelijke uren zijn de vooravond en voor een gezinsactiviteit lijkt dat het beste.

 

De steun van de gemeente krijgt algemene waardering: logistiek (nadar), politiereglement, uitleendienst van materiaal.

 

Eén loket om alles in een keer aan te vragen. Bv. toelating, subsidie, verkeersregeling, uitlenen en leveren van tenten, nadarhekkens, spelmateriaal, enz.

 

De buurten zouden beter kunnen samenwerken via:

  • een buurtenforum met onder meer lijsten van
  • uit te lenen materiaal zoals tenten, kookgerei, spelmateriaal van de buurten zelf
  • uit te lenen materiaal bij firma’s of openbare diensten, bv. provincie
  • lijst van lokale cateraars
  • lijst mogelijke randactiviteiten, bv. muziekgroepen

 

Zo’n buurtenforum kan verder gaan dan de buurtfeesten en ook andere activiteiten van buurtcomités en andere initiatieven kond doen.

NOG MEER INITIATIEVEN OP BUURTNIVEAU

Het ontbreekt niet aan goede voorbeelden in onze gemeente en elders, noch aan mogelijke nieuwe initiatieven. Ziehier een opsomming.

  •  Informatie en communicatie via infobord(aan bushokjes, postbus, haag), infoblad met namen van huisbewoners, beroep, hobby, enz. (let op privacy) mailinglijst en/of facebook
  •  Activiteiten voor en door kinderen en/of jongeren
  •  Nieuwkomers onthalen en opnemen in buurtcomité
  •  Gezelschapsspellenavond , bv. eenmaal per maand (ontmoetingsplek nodig)
  •  Fairtradestraat (verbinden met gastvrije gemeente)
  •  Gezond ontbijt aanbieden aan de oudsten van de straat op vaste momenten
  •  Taartenbakken (competitie)
  •  Geveltuinen (competitie)
  •  Regelmatig samen koken met de naaste buren
  •  Gezamenlijke communiefeesten e.d.
  •  Film/foto-avond vb. vakantiefoto’s
  •  Ontmoetingsplek: trefpunt, speelpleintje, buurtbabbelhoek, buurtbanken
  •  Buurt autoluw maken, bv. door een aantal parkeerplaatsen in buurt om te vormen
  • tot fietsstalling, zithoekjes, mini-parkjes/tuinen

 Naast de opgesomde voorbeelden die een volgende inspirHerent –sessie zeker nog zou aanvullen, zijn er enkele die er deze keer bovenuit schoten.

 

ENERGIE

Bewustmaking door:

  • meting van warmteverlies
  • meting van energiegebruik

beide op initiatief van buurt met steun van gemeentelijke of andere overheid of van een organisatie.

 

Oplossingen zoeken:

  • isolatie
  • hernieuwbare energie (zonneboiler, zonnepaneel)
  • samenaankoop in buurt
  • op ruimere schaal energieproductie in coöperatief verband

 De gemeente kan hierbij steunen door voorlichting, toestemming, enz.

 

SAMENTUINEN

Samentuinen kan op openbaar terrein en/of in tuinen van (oude) mensen die hun tuin niet gebruiken en/of op vrijwillig samengevoegde tuinen.

Samentuinen kan door mensen die al dan niet kennis, ervaring, tijd, grond hebben. ze kunnen kiezen voor elk-zijn stukje of samen bewerken-samen oogsten, buurtcompost, buurtkippen, samenaankoop van compost en hulpstoffen.

 

In de mate dat de gemeente grond ter beschikking stelt, kan een buurtcomité het proces begeleiden voor aanleg, aanplant, onderhoud, oogst, zeker als het gaat om kleinere stukjes terrein voor gemeenschappelijk gebruik. Als samentuinen in aantal en oppervlakte een forse uitbreiding kent, kan de gemeente een stadsboer aanstellen. Wat voor samen(nuts)tuinen geldt, kan ook geburen voor perken met sierplanten.

 

WONEN

Hier werd op deze inspirHerent nogal naar de overheid gekeken. Ten minste wat het initiatief betreft. Want de voorstellen gaan in de richting van “inwoners betrekken”. In dat proces zal de rol van de buurten en van de buurtcomités vorm krijgen.

 

Woonbeleid bevragen via de wijken, volgens voortdurende inspraak bv. over verkavelingsplannen.

Een dringende WOONTOP voor en met alle Herentenaars, inclusief nieuwkomers en vluchtelingen met het oog op betaalbaar wonen, vereenzaming, bewoners- en natuurvriendelijke ruimtelijke ordening, enz.

Meer inspanning voor nieuwe woonvormen, bv. via co-housing-projecten als de kans zich aandient, bv. Vitalac.

 

PARTICIPATIE

 Zoals in inspirHerent 2015, kwam ook in 2016 telkens de wil naar boven de zaken in eigen handen te nemen en actief te participeren in de vorming en uitvoering van het gemeentebeleid.

Nogal wat buurtcomités voeren zich geroepen om overleg onder buren te organiseren, bv. over orde en netheid, verfraaiing, verkavelingsplannen, mobiliteit.  En ze rekenen daarvoor op een nieuwe wind in het participatiebeleid van de gemeente. Dat houdt meer in dan achteraf informatie geven, wel de buurt van in het begin betrekken, bv. bij plannen en werken. Een belangrijk voorbeeld is de mobiliteit en hoger is al een woontop voorgesteld.

 

Dat betekent niet dat de buurten alleen maar hun zegje willen doen over wat de gemeente zou moeten doen en laten. Integendeel. Er is een vraag meer een beroep doen op buurt-werking: laat de buurtbewoners mee zorg dragen voor hun buurt.

 

Naast punctuele afspraken voor taken zoals onderhoud van perkjes of ruimen van zwerfvuil, al dan niet met een vergoeding – kan het geld dat nu als subsidie naar bepaalde activiteiten zoals buurtfeesten vloeit, de vorm aannemen van een budget. Daarover kunnen de buurten dan zelf beschikken, zij het binnen bepaalde regels.